Zakup dzieła sztuki na firmę a skutki podatkowe

Rynek sztuki rozwija się z roku na rok. Zakup sztuki nie jest już jedynie domeną marszandów i kolekcjonerów sztuki. Coraz częściej w sztukę inwestują osoby niezwiązane z rynkiem sztuki, w tym także przedsiębiorcy. Inwestycja w sztukę pozwala dywersyfikować portfel inwestycyjny, a nierzadko osiągać wysokie stopy zwrotu. Zakup sztuki może mieć również wymiar czysto kulturalny lub estetyczny, jako chęć posiadania ładnych rzeczy, które upiększą firmowe wnętrza. W końcu, zakup sztuki może być celem handlowym, gdy przedsiębiorca postanawia handlować sztuką jak innymi towarami. W zależności od celu zakupu sztuki różnie kształtują się skutki podatkowe dla przedsiębiorcy. 

 

 

Czy zakup sztuki jest kosztem uzyskania przychodów? 

 

Koszty uzyskania przychodów obniżają podatek dochodowy do zapłaty przez przedsiębiorcę. Dlatego ustawy podatkowe wskazują, kiedy dany wydatek może być kosztem uzyskania przychodów a organy podatkowe bacznie pilnują przestrzegania tych przepisów. Żeby dany wydatek móc zakwalifikować jako koszt uzyskania przychodów musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy między poniesionym kosztem, a możliwością osiągnięcia z tego tytułu przychodu albo zabezpieczeniem lub zachowaniem źródła przychodów. Aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki: 

 

 

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik), 
•  jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona, 
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą, 
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów, 
• został właściwie udokumentowany, 
•  nie może znajdować się w grupie wydatków, których ustawy o podatkach dochodowych nie uznają za koszt uzyskania przychodów. 

Spełnienie powyższych cech danego wydatku musi udowodnić podatnik.  

 

Rozważając powyższe w kontekście zakupu dzieła sztuki na firmę, przez przedsiębiorcę, trzeba zastanowić się, jaki wpływ zakup sztuki ma na osiągane przez przedsiębiorcę przychody? Rozważymy poniżej trzy możliwości najczęściej spotykane w mojej praktyce. 

 

Zakup sztuki w celu wystroju wnętrza 

 

Jeżeli przedsiębiorca kupuje dzieło sztuki w celu wystroju firmowego wnętrza, to taki zakup nie ma bezpośredniego związku z przychodem. To jednak nie oznacza, że nie może być kosztem uzyskania przychodów. Bowiem również wydatki, które pośrednio mają związek z przychodem mogą być kosztem podatkowym. Jednakże trzeba uchwycić związek przyczynowo-skutkowy między wydatkiem a przychodem, co w przypadku związku pośredniego jest bardziej utrudnione. Zobrazujemy to na kilku przykładach: 

Firma zajmująca się transportem samochodowym kupiła obraz św. Krzysztofa, który powiesiła w biurze. Św. Krzysztof jest patronem kierowców, więc firma może argumentować, że obecność takiego dzieła sztuki wpływa pozytywnie na pracujących kierowców. Daje im lepsze samopoczucie, a pracodawcę przedstawia jako dbającego o wartości, tradycje itp. Poniesiony koszt zakupu obrazu może być kosztem uzyskania przychodów. 

Pani Kasia otworzyła swój gabinet kosmetyczny. Do wystroju wnętrz zakupiła kilka obrazów i rzeźb z nurtu sztuki współczesnej, bowiem uważa, że takie dzieła sztuki świetnie współgrają z nowoczesnymi zabiegami, które oferuje, a ponadto bardzo ładnie wypełniają wnętrza salonu. Poniesiony koszt zakupu może być kosztem uzyskania przychodów.

Jak widać na powyższych przykładach, zakup sztuki w celu dekoracji wnętrz może mieć wymiar czysto użytkowy, jak i wręcz duchowy. Ważne, aby potrafić uargumentować, w jaki sposób zakup sztuki ma wpływ na ogólne funkcjonowanie firmy. Że spełnia jakieś szczególne cechy, a jego zakup ma ekonomiczny sens.  

 

W przeciwnym razie, jeśli takiego powiązania nie uda się wykazać, organy podatkowe mogą uznać, że zakup dzieła sztuki miał jedynie cel reprezentacyjny. A więc podatnik kupił sztukę, aby kreować swój wizerunek, zrobić wrażenie na kontrahentach, wywołać pozytywny efekt. Tego rodzaju zakup jest jednak wyłączony z kosztów uzyskania przychodów. W moim odczuciu można przyjąć takie założenie, że im wyższa wartość kupowanego dzieła sztuki, tym większe ryzyko uznania wydatku za reprezentacyjny. Zwłaszcza, jeśli wartość dzieła sztuki jest nieproporcjonalna do poziomu finansowego danego podatnika. 

Pan Marek jest początkującym prawnikiem, który obsługuje głównie sprawy z prawa rodzinnego. Do wystroju swojej małej kancelarii nabył bardzo drogi obraz. Liczy na to, że klienci, którzy zobaczą obraz będą pod wrażeniem, a to wrażenie przełoży się na chęć współpracy i płatności za usługi pana Marka. Tego rodzaju zakup ma charakter reprezentacyjny, więc nie daje prawa do uznania wydatku za koszt uzyskania przychodów. 

W razie uznania, że nabyte dzieło sztuki może być kosztem uzyskania przychodów i ma związek pośredni z przychodem, podatnik powinien potrącić koszt w dacie jego poniesienia. Dzieła sztuki nie podlegają amortyzacji, ponieważ amortyzacja jest wyłączona przez przepisy podatkowe. Amortyzacja dotyczy zasadniczo rzeczy, które się zużywają w czasie i tracą na wartości, a wszak dzieła sztuki z założenia mają na wartości zyskiwać.  

 

Zakup dzieła sztuki w celu inwestycyjnym lub handlowym 

 

Przy zakupie dzieła sztuki w celu inwestycyjnym lub handlowym można uznać, że taki zakup ma bezpośredni związek przyczynowy. Dzieło sztuki jest nabywane konkretnie po to, aby przyniosło przychód przy jego odsprzedaży. 

Pani Anna prowadzi salon wyposażenia wnętrz. Do swojej oferty wprowadziła obrazy autorstwa początkujących artystów. Zakup obrazów jest kosztem uzyskania przychodów, gdyż obrazy kupuje w celu ich sprzedaży, czyli osiągnięcia przychodu. 

Doradca inwestycyjny zakupił na aukcji rzeźbę znanego artysty. Ma zamiar przetrzymać ją przez kilka lat i sprzedać, gdy podwoi swoją wartość. Wydatek jest kosztem uzyskania przychodów. 

W przypadku traktowania nabywanych dzieł sztuki w handlowy sposób koszt uzyskania przychodów można potrącić w okresie, w którym uzyskano przychód. Zatem, w przypadku doradcy inwestycyjnego zakupiona rzeźba nie obniży mu podatku w roku zakupu. Będzie mógł on rozpoznać koszt dopiero w roku, w którym sprzeda rzeźbę. Wartość kosztu to będzie cena nabycia rzeźby. Jak więc widać w przypadku inwestycji w sztukę, jej zakup nie daje od razu korzyści podatkowych. 

Zakup sztuki na firmę a odliczenie VAT 

 

Prawo do odliczenia podatku naliczonego od kupowanych towarów i usług przysługuje podatnikowi w zakresie, w jakim te towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Dla odliczenia VAT również konieczne jest uchwycenie związku przyczynowo-skutkowego między nabyciem dzieła sztuki a czynnościami opodatkowanymi, czyli zasadniczo sprzedażą.  

 

Już analizowaliśmy wyżej, że zakup dzieła sztuki może mieć wpływ na przychód bezpośredni lub pośredni. Tak samo będzie na gruncie VAT, zakup może mieć pośredni lub bezpośredni związek z działalnością opodatkowaną podatnika. Jeżeli ten związek podatnik potrafi wykazać, to może odliczyć podatek VAT od zakupionego dzieła sztuki. 

Nabywając dzieło sztuki warto udokumentować nabycie umową sprzedaży. Taka umowa będzie dobrym dowodem potwierdzającym fakt zawarcia transakcji i wartość nabytego dzieła sztuki. Jeżeli potrzebujesz wzoru umowy sprzedaży (zakupu) dzieła sztuki, to możesz skorzystać z mojego wzoru. Wzór kosztuje 100 zł brutto, zawiera wytłumaczenia jak go wypełnić i może być stosowany w wielu przypadkach. Link do sklepu - LINK.

 

Co dalej?

• Zapisz się na newsletter przez stronę https://sprawnie.substack.com/
• Polub mnie na Facebook'u - https://www.facebook.com/Sprawnie
• Obserwuj mnie na Instagramie - https://www.instagram.com/paleta_prawa/