Reklamacja używanego samochodu - kiedy i za co odpowiada sprzedawca

Reklamacja używanego samochodu - kiedy i za co odpowiada sprzedawca

Kupując używany samochód można, a wręcz należy spodziewać się konieczności jakiegoś wkładu finansowego. Niemniej, mowa tutaj o standardowych wydatkach związanych z wymianą oleju i innych płynów eksploatacyjnych, filtrów, czy nawet rozrządu. Czasami należy naprawić lub poprawić niektóre usterki, czy awarie widoczne na pierwszy rzut oka, lub o których poinformował sprzedawca. Kiedy jednak okazuje się, że auto posiada wadę, która nie była znana w chwili zakupu, kupujący może mieć uzasadnione roszczenia do sprzedawcy. Zakup samochodu z wadami jest bowiem problematyczny podwójnie - generuje dodatkowe koszty oraz odbiera radość z nowego samochodu.

Chociaż artykuł odnosi się do reklamacji samochodu używanego, zawarte informacje z powodzeniem można stosować przy reklamacji nowego samochodu.

Rękojmia czy gwarancja za wady samochodu używanego

Sprzedawca, zarówno osoba prywatna, jak i przedsiębiorca zajmujący się zawodowo sprzedażą samochodów, może odpowiadać za wady samochodu z kilku tytułów prawnych, tj. na podstawie kilku przepisów. Mianowicie, odpowiedzialność może wynikać z:

• rękojmi za wady rzeczy sprzedanej,
• gwarancji,
• nienależytego wykonania zobowiązania.

Każda z podstaw odpowiedzialności cechuje się własnymi wadami i zaletami, lecz w pierwszej kolejności należy ustalić, z której podstawy można w ramach danej transakcji skorzystać.

Reklamacja używanego samochodu

Rękojmia za wady używanego samochodu

Rękojmia za wady rzeczy sprzedanej działa zasadniczo z mocy prawa i jest uregulowana przepisami Kodeksu cywilnego. Zgodnie z przepisem art. 556 Kodeksu cywilnego, sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną - jest to definicja rękojmi. Co ważne dla kupującego, sprzedawca samochodu używanego wcale nie musi udzielać lub przyznawać rękojmi - ona po prostu obowiązuje. Chyba, że zostanie w umowie sprzedaży ograniczona lub wyłączona. Jeżeli umowę sprzedaży samochodu używanego zawierają dwie osoby fizyczne (prywatne), lub przedsiębiorcy (w tym spółki), to odpowiedzialność z tytułu rękojmi można rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć. Jeżeli natomiast kupującym jest konsument a sprzedawcą przedsiębiorca, to odpowiedzialność sprzedawcy może zostać ograniczona, ale tylko w czasie - nie mniej niż do roku od dnia wydania rzeczy kupującemu.

Co do zasady, rękojmia trwa dwa lata od dnia wydania samochodu kupującemu. Zatem sprzedawca odpowiada, jeżeli wada samochodu ujawni się w ciągu dwóch lat od dnia, w którym samochód został wydany.

Przeczytaj również Reklamacja wad budynku lub mieszkania

Za jakie wady odpowiada sprzedawca samochodu? Sprzedawca jest odpowiedzialny z tytułu rękojmi za wady fizyczne, które istniały w chwili wydania samochodu lub wynikły z przyczyny tkwiącej w samochodzie w tej samej chwili. Oznacza to, że sprzedawca samochodu odpowiada również za te wady, o których istnieniu nie wiedział, lub nawet nie mógł wiedzieć. Odpowiedzialność z tytułu rękojmi jest bowiem absolutna. Niemniej, jak wynika z powyższego, sprzedawca nie będzie odpowiadał za wady samochodu, które powstały wskutek nieprawidłowego korzystania z niego, lub powstały na skutek działań innych osób. Co istotne, sprzedawca nie odpowiada za części zużywające się. Zatem, kupujący nie może mieć do sprzedawcy pretensji, że po miesiącu od zakupu musi wymienić tarcze hamulcowe lub akumulator.

Wada fizyczna polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. Wobec tego, odpowiedzialność sprzedawcy aktywuje się, jeżeli sprzedał samochód, który nie posiada określonych właściwości, które taki samochód powinien mieć lub nie ma właściwości, o których istnieniu zapewniał sprzedawca, a także nie nadaje się do celu, o którym poinformował kupujący, lub również gdy samochód został wydany w stanie niezupełnym. 

Uprawnienia kupującego z tytułu wad samochodu

Kupujący, którego samochód jest wadliwy, a za te wady odpowiada sprzedawca w ramach rękojmi za wady, posiada określone uprawnienia. Z tytułu wad, kupujący może:

• złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy, a w konsekwencji żądać zwrotu zapłaconej ceny,
• złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny, a w konsekwencji żądać zwrotu części ceny,
• żądać wymiany na wolny od wad - chociaż to uprawnienie w przypadku samochodów używanych jest mało realne,
• żądać usunięcia wady, a więc naprawy.

Ponadto, sprzedawca samochodu może być odpowiedzialny za szkody, które powstały w majątku kupującego na skutek wad samochodu. Przykładowo, jeżeli samochód został unieruchomiony w trasie i kupujący musiał wzywać lawetę, sprzedawca może zostać pociągnięty do odpowiedzialności odszkodowawczej w wysokości kosztów poniesionych przez kupującego na lawetę i naprawę samochodu. Natomiast, jeżeli zakupiony samochód miał służyć w działalności gospodarczej przedsiębiorcy i nie może być używany w celach zarobkowych, kupujący może domagać się pokrycia utraconych korzyści, czyli pieniędzy, których nie mógł zarobić przy użyciu samochodu. 

Co istotne, to sprzedawca pokrywa wszelkie koszty związane z realizacją reklamacji - koszty naprawy, transportu samochodu, dojazdu kupującego do sprzedawcy i tak dalej.

Jeżeli umowa sprzedaży jest zawierana przez dwóch przedsiębiorców, to konieczne jest poczynienie bardzo ważnej uwagi. Przy sprzedaży między przedsiębiorcami kupujący traci uprawnienia z tytułu rękojmi, jeżeli nie zbadał samochodu przy jego kupowaniu i nie zawiadomił niezwłocznie sprzedawcy o wadzie, a w przypadku gdy wada wyszła na jaw dopiero później - jeżeli nie zawiadomił sprzedawcy niezwłocznie po jej stwierdzeniu. Kupujący przedsiębiorca jest zobowiązany do tak zwanych aktów staranności. Powinien zbadać samochód - oczywiście, na tyle, na ile to jest możliwe w danych okolicznościach i zawiadomić od razu sprzedawcę o wadach. Jeżeli zaś wada ujawni się później, powinien od raz poinformować o niej sprzedawcę. Jeżeli uchybi tym obowiązkom, możliwe że nie będzie mógł reklamować samochodu na podstawie rękojmi za wady.

Przeczytaj również Ile trwa rękojmia a ile gwarancja

Co w przypadku kupowania samochodu tak zwaną metodą "na Niemca"? Otóż w takim przypadku kupujący bardzo mocno utrudnia sobie dochodzenie praw od faktycznego sprzedawcy. Jeżeli bowiem zawiera umowę z mitycznym Niemcem, a w dodatku z umowy wynika, że zawarta została na terytorium Niemiec, to kupujący będzie musiał udowodnić, że faktycznie umowę zawarł ze sprzedawcą w Polsce. Do tego mogą dojść obawy o zarzuty o oszustwo, w tym podatkowe. Niestety, chcąc zaoszczędzić kilkaset złotych, kupujący "na Niemca" wystawia się na bardzo duże ryzyko utraty większej kwoty i nieprzyjemnych konsekwencji. 

Rękojmia za wady rzeczy sprzedanej w przypadku samochodu używanego, to moim zdaniem najbardziej korzystna podstawa reklamacji dla kupującego używany samochód. Przede wszystkim, jest ściśle uregulowana przepisami Kodeksu cywilnego, dzięki czemu dokładnie określa prawa i obowiązki, które przysługują obu stronom. W konsekwencji, łatwo dochodzić swoich praw przed sądem. A co najważniejsze, rękojmia istotnie chroni kupującego. 

Gwarancja na samochód używany

Należy wiedzieć, że udzielenie gwarancji jest dobrowolnym aktem sprzedawcy i to sprzedawca może w dużej mierze formować jej zakres. Stąd też najpopularniejsza gwarancja przy używanych samochodach, to "gwarancja do bramy i potem się nie znamy". Druga strona medalu jest jednak taka, że wielu sprzedawców nie ma świadomości, iż gwarancja jest w pewnym zakresie formowana przepisami Kodeksu cywilnego. Zatem, w zakresie, którym umowa lub oświadczenie gwarancyjne nie reguluje udzielanej przez sprzedawcę gwarancji na samochód, możliwe jest stosowanie przepisów Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z przepisem art. 577 § 3 Kodeksu cywilnego, jeżeli została udzielona gwarancja co do jakości rzeczy sprzedanej, poczytuje się w razie wątpliwości, że gwarant jest obowiązany do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad, o ile wady te ujawnią się w ciągu terminu określonego w oświadczeniu gwarancyjnym. Wobec tego, sprzedawca który udziela na samochód używany gwarancji, a w tym również tak zwanej "gwarancji rozruchowej" i nie skonkretyzuje zakresu swojej odpowiedzialności, zobowiązany jest do konkretnych świadczeń. 

Co bardzo istotne, przepisy dokładnie regulują obowiązki sprzedawcy samochodu przy świadczeniu z gwarancji. Gwarant jest obowiązany wykonać swoje obowiązki w terminie określonym w treści oświadczenia gwarancyjnego, a gdy go nie określono - niezwłocznie, ale nie później niż w terminie czternastu dni, licząc od dnia dostarczenia rzeczy przez uprawnionego z gwarancji, oraz dostarczyć mu rzecz na swój koszt. Jak widać, brak odpowiednich regulacji gwarancji przyznaje kupującemu całkiem sensowne roszczenie w razie reklamacji, a na sprzedawcę samochodu nakłada istotne obowiązki. 

Wielu sprzedawców, a tym bardziej kupujących nie ma świadomości o tym, że jeżeli sprzedawca dokonał istotnych napraw samochodu objętego gwarancją, to termin gwarancji biegnie na nowo od chwili zwrócenia naprawionego samochodu. Jeżeli zaś sprzedawca wymienił część w samochodzie, to gwarancja biegnie na nowo w stosunku do części wymienionej. Ponadto, termin gwarancji ulega przedłużeniu o czas, w ciągu którego wskutek wady samochodu objętego gwarancją kupujący nie mógł z niego korzystać Ma to istotne znaczenie, bowiem sprzedawcy często przeciągają naprawę gwarancyjną, lub zbywają kupującego licząc na to, że termin gwarancji się skończy. A ten się wcale nie kończy, lecz wydłuża wskutek złożonej reklamacji samochodu.

Przeczytaj również Reklamowanie produktów kupionych na firmę

Skorzystanie z gwarancji nie wyłącza możliwości skorzystania z rękojmi. Jednakże, nie można korzystać z obu podstaw jednocześnie składając reklamację wady samochodu. Konieczny jest wybór jednej podstawy reklamacji samochodu i dopiero, gdy ona okaże się nieskuteczna, można skorzystać z innej podstawy.

Z mojego doświadczenia wynika, że z reklamacjami na podstawie gwarancjami jest różnie i niestety częściej mają jedynie charakter grzecznościowej formułki, za którą nic się nie kryje. W wielu przypadkach celowo naprawy są robione byle jak, byle termin gwarancji minął a kupujący więcej nie wrócił. Dotyczy to również profesjonalnych sprzedawców, a nawet dilerów samochodów. 

Odpowiedzialność za wady samochodu na zasadach ogólnych

Może być tak, że kupującemu samochód nie przysługuje ani rękojmia, ani gwarancja. Nie jest to jeszcze koniec odpowiedzialności sprzedawcy samochodu, bowiem w takim przypadku może on odpowiadać na podstawie przepisu art. 471 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Zgodnie z powyższym przepisem, sprzedawca samochodu będzie odpowiadał za to, że nienależycie wykonał swoje zobowiązanie w postaci wydania sprawnego samochodu - w domyśle, kupujemy zazwyczaj samochód sprawny, mający pełnić swoje funkcje. Jeżeli zatem samochód okazuje się niesprawny i odpowiada za to sprzedawca samochodu, mamy do niego uzasadnione roszczenie. W tym kontekście, roszczeniem jest naprawienie szkody. Szkodą mogą być wszelkie straty w majątku, jak koszty napraw, części, czy nawet koszty zawarcia umowy. Szkodą będą również utracone korzyści, gdy samochód nie może pracować w firmie.

Odpowiedzialność kontraktowa wymaga wykazania związku przyczynowego między nienależytym wykonaniem zobowiązania a szkodą, jaką poniósł kupujący samochód. Jest to istotne, bowiem kupujący musi wykazać szkodę, którą poniósł wskutek konkretnej wady, za którą odpowiada sprzedawca. Więc jeżeli samochód okaże się wadliwy, ale nie powstanie żadna szkoda w majątku kupującego, to nie będzie podstaw ku dochodzeniu roszczeń. Odmiennie w przypadku rękojmi za wady - tam sprzedawca odpowiadał za sam fakt istnienia wady samochodu.

Przeczytaj również Reklamacja i zwrot pieniędzy

Skorzystanie z odpowiedzialności za wady samochodu z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania jest ostatnią deską ratunku. Jeżeli możliwe, to moim zdaniem lepiej jest korzystać z rękojmi i gwarancji. Co istotne, rękojmię i gwarancję można wyłączyć lub ograniczyć. Natomiast reklamacja na podstawie odpowiedzialności kontraktowej przysługuje zawsze i nie można jej ograniczyć.


Podsumowując, kupującemu samochód używany od osoby fizycznej lub od firmy przysługuje szereg uprawnień, jeżeli okaże się, że samochód jest wadliwy. Dzięki temu może złożyć reklamację samochodu praktycznie w każdych okolicznościach. Należy więc ustalić, która podstawa prawna dochodzenia roszczeń kupującemu przysługuje i z której w danej sytuacji najlepiej jest skorzystać.

Jeżeli potrzebujesz pomocy w sprawie wad samochodu, skontaktuj się ze mną i opisz swój problem. Kontakt do mnie. A jeżeli chciałbyś/chciałabyś odwdzięczyć mi się za tworzone treści, to możesz postawić mi wirtualną kawę wchodząc w link KAWA.

 

Co dalej?

• zapisz się na newsletter bloga - https://sprawnie.substack.com/
• obserwuj mnie na Instagramie - https://www.instagram.com/paleta_prawa/ 
• polub mnie na Facebooku - https://www.facebook.com/Sprawnie