Rękojmia wyłączona dla przedsiębiorców - co to oznacza?

Rękojmia wyłączona dla przedsiębiorców - co to oznacza?

W obrocie profesjonalnym, czyli pomiędzy przedsiębiorcami, dość często spotykaną praktyką jest ograniczanie lub wręcz wyłączanie rękojmi za wady rzeczy sprzedanej. Najbardziej powszechne jest to przy sprzedaży internetowej, gdzie sklepy dokonują wyłączenia rękojmi w treści regulaminu sklepu. Wystarczy tylko jedno zdanie, aby kupujący przedsiębiorca został pozbawiony prawa do reklamacji towaru, nawet jeżeli ten jest ewidentnie wadliwy. Aczkolwiek, nie jest tak, że kupujący nie ma wówczas jakichkolwiek praw. Niemniej, prawa są ograniczone.

Jeśli rękojmia jest wyłączona dla przedsiębiorców, to i tak można reklamować towary

Podstawa prawna wyłączenia rękojmi

Wyłączenie rękojmi pomiędzy przedsiębiorcami jest możliwe dzięki przepisowi art. 558 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem:

Art.  558.  

§  1.  Strony mogą odpowiedzialność z tytułu rękojmi rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć. Jeżeli kupującym jest konsument, ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest dopuszczalne tylko w przypadkach określonych w przepisach szczególnych.

§  2.  Wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest bezskuteczne, jeżeli sprzedawca zataił podstępnie wadę przed kupującym.

Rękojmia za wady fizyczne jest ściśle regulowana przez przepisy Kodeksu cywilnego i działa z mocy samego prawa. Zatem, jest obecna przy każdym zakupie. Jednakże, istnieje możliwość jej modyfikacji, co wynika z przytoczonego przepisu. Modyfikacje mogą polegać na:

• rozszerzeniu rękojmi, na przykład w ten sposób, że rękojmia trwa przez 3 lata, a nie 2,
• ograniczeniu rękojmi, na przykład w ten sposób, że sprzedawca nie zwraca ceny, ale najwyżej wymienia towar na wolny od wad,
• wyłączeniu rękojmi, co oznacza, że sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności na tej podstawie.

Modyfikacje mogą być czynione pomiędzy przedsiębiorcami, pomiędzy zwykłymi osobami (na przykład przy sprzedaży samochodu przez osobę prywatną), właściwie to w każdej możliwej konfiguracji, o ile kupującym nie jest konsument. Wówczas ograniczyć można wyłącznie okres trwania rękojmi do jednego roku i tylko do rzeczy ruchomych. 

Przeczytaj również Ile trwa rękojmia a ile gwarancja

Rękojmia może być wyłączona w umowie sprzedaży (o dzieło, o roboty budowlane), najlepiej w formie pisemnej, ewentualnie ustnej. Może być również wyłączona we wzorcu umownym, jakim mogą być np. ogólne warunki umów, wzór umowy, regulamin.

Kiedy wyłączenie rękojmi nie działa

Jak stanowi §  2, jeżeli sprzedawca zataił podstępnie wadę, to modyfikacja jest bezskuteczna i obowiązują normalnie przepisy Kodeksu cywilnego. Przykładowo, jeżeli sprzedawca samochodu po wypadku, naprawił go oraz zapewniał, że jest bezwypadkowy, a na jaw wyjdą wady, to pomimo zastrzeżenia umownego, że sprzedawca nie odpowiada z tytułu rękojmi, jego odpowiedzialność nie zostanie wyłączona. Będzie odpowiadał z tytułu rękojmi w pełnym zakresie.

Wyłączenie rękojmi będzie bezskuteczne również, jeżeli nie zostało podane do wiadomości kupującego przed zawarciem umowy. Czasami spotykam się z praktyką, gdzie informacja o wyłączeniu rękojmi jest zawarta na fakturze, ale nie jest podawana wcześniej. Takie wyłączenie jest bezskuteczne, bowiem w istocie rzeczy ma miejsce już po zawarciu umowy. Faktura to dokument stwierdzający wykonanie usługi/dostawę towaru, jest zasadniczo wystawiona po tym, jak powstaje obowiązek podatkowy, czyli już po zawarciu umowy. Natomiast wyłączenie rękojmi powinno stanowić treść umowy, wyznacza bowiem odpowiedzialność oraz uprawnienia stron umowy. Nawet, jeżeli umowa sprzedaży (lub o dzieło) jest zawierana w formie ustnej.  

Przeczytaj jeszcze Reklamacja pomiędzy przedsiębiorcami - 5 kroków

Rękojmia wyłączona, ale można dochodzić praw

Wyłączenie rękojmi oznacza, że kupujący nie może dochodzić praw na podstawie przepisów o rękojmi. Oczywiście rękojmia jest najlepszą podstawą do reklamacji dla kupującego, bowiem daje mu najszersze uprawnienia, aczkolwiek nie jest jedyną. W przypadku wyłączenia rękojmi możliwe jest jeszcze korzystanie z gwarancji, jeśli taka została udzielona. Albowiem udzielenie gwarancji jest dobrowolne. Możliwe jest ponadto skorzystanie z ogólnej odpowiedzialności z tytułu zobowiązań. Dochodzenie roszczeń jest możliwe przy łącznym spełnieniu następujących przesłanek: szkoda, niewykonanie lub nienależyte wykonanie istniejącego zobowiązania, związek przyczynowy między niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania a szkodą, która musi być następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność. Co więcej, kupujący może dochodzić roszczeń z tytułu odpowiedzialności deliktowej, gdy sprzedawca z winy swojej wyrządził kupującemu szkodę. 

Jeżeli potrzebujesz pomocy przy reklamacji pomiędzy przedsiębiorcami, skontaktuj się ze mną i opisz swój problem, e-mail: p.terpilowski@ptkrp.pl, tel.: 668 199 698. Więcej o mnie przeczytasz w zakładce Kontakt do mnie.

Przeczytaj również Reklamacja towarów - rękojmia czy gwarancja?