Odpowiedzialność sprzedawcy za reklamę

Codziennie jesteśmy bombardowani niezliczoną ilością reklam, które starają się przeniknąć do naszej świadomości i wywrzeć wpływ na decyzje zakupowe. Ze względu na przesyt reklam, ich twórcy starają się wymyślać coraz to bardziej efektywne i zaskakujące treści, tak aby zwrócić naszą uwagę na ich produkt, czy usługę. I chociaż doskonale orientujemy się, że reklamy mają na celu przedstawić reklamowany towar w jak najlepszym świetle, nierzadko uciekając się do manipulacji, to ulegamy chwytliwym sloganom i kolorowym obrazkom. Jednakże prawo nie jest tak uległe i przewiduje odpowiedzialność sprzedawcy za treść reklamy, jeżeli sprzedany towar mija się z jej przesłaniem. Nawet, jeżeli reklamy nie przygotował sam sprzedawca, a na przykład producent towaru.

Sprzedawca odpowiada za treść reklamy, jeśli towar nie jest z nią zgodny

Wada fizyczna towaru

Kodeks cywilny, jako jedną z wad fizycznych wymienia wadę, która polega na tym, że zakupiona rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając mu próbkę lub wzór. Jest to niejako powielenie normy unijnej zawartej w art. 2 ust. 2 lit. a) i d) dyrektywy 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 maja 1999 r. w sprawie niektórych aspektów sprzedaży towarów konsumpcyjnych i związanych z tym gwarancji zgodnie, z którym:

Domniemywa się, że towary konsumpcyjne są zgodne z umową, jeżeli:
a) odpowiadają opisowi podanemu przez sprzedawcę i mają właściwości towarów, które sprzedawca przedstawił konsumentowi jako próbkę lub wzór;
(...)d) wykazują jakość i wykonanie, które są normalne dla towarów tego samego rodzaju i jakich konsument może racjonalnie oczekiwać, charakter towarów i biorąc pod uwagę wszelkie oświadczenia publiczne na temat szczególnych właściwości towarów, jakie wygłosił na ich temat sprzedawca, producent lub ich przedstawiciel, w szczególności w reklamie lub na etykiecie.

Zapewnienie, o którym mowa w przepisach może przybrać różnorodne formy. Może to być zarówno reklama telewizyjna/radiowa/internetowa, jak i ulotka, plakat, billboard, informacje podane na etykiecie, w katalogu, broszurze. Co więcej, zapewnieniem mogą być informacje przedstawiane indywidualnie, nawet w formie ustnej. Dlatego sprzedawcy powinni być ostrożni z zachwalaniem sprzedawanych produktów, gdyż kupujący może mieć uzasadnione roszczenia w przypadku braku właściwości, które zachwalał sprzedawca. Chodzi oczywiście o zapewnienia co do faktów, a nie zapewnienia o charakterze ocennym, subiektywnym, czyli np. stwierdzenie, że "samochód jest szybki" lub "sukienka jest piękna", czy "Redbull doda ci skrzydeł", co jest zapewnieniem nierealnym. Natomiast, jeżeli sprzedawca samochodu w ofercie, czy zapewnieniach wskazuje na konkretny przebieg samochodu, a okaże się, że przebieg został zmniejszony, to wówczas dochodzi do powstania wady fizycznej rzeczy, co rodzi odpowiedzialność sprzedawcy (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2012 r., III CZP 90/11).

Zapewnienia innych osób a odpowiedzialność sprzedawcy

Jeżeli kupującym jest konsument, na równi z zapewnieniem sprzedawcy traktuje się publiczne zapewnienia producenta lub jego przedstawiciela, osoby, która wprowadza rzecz do obrotu w zakresie swojej działalności gospodarczej, oraz osoby, która przez umieszczenie na rzeczy sprzedanej swojej nazwy, znaku towarowego lub innego oznaczenia odróżniającego przedstawia się jako producent. Wobec tego, sprzedawca odpowiada za wszelkie informacje podawane w środkach reklamowych i tym podobnych przez zupełnie obce mu osoby. Z jednej strony ma to zaletę, ponieważ nie musi ponosić kosztów na reklamę i promocję towaru, z drugiej strony jednak to on odpowiada za treść komunikatów przed konsumentami. Ponieważ rozszerzenie odpowiedzialności sprzedawcy jest znaczące, gdyż odpowiada za osoby, na których oświadczenia nie ma wpływu, to rozszerzenie stosuje się wyłącznie w relacjach B2C, czyli sprzedaży przedsiębiorca - konsument. W obrocie profesjonalnym i powszechnym rozszerzenie odpowiedzialności za reklamę nie ma miejsca.

Sprzedawca nie odpowiada za zapewnienia innych podmiotów wyłącznie w ściśle określonych przypadkach, których istnienia musi on sam dowieść, jeżeli chce się uwolnić od odpowiedzialności za wady:

1. nie znał zapewnień publicznych złożonych przez ww. podmioty i oceniając rozsądnie, nie mógł ich znać
2. zapewnienia te nie miały wpływu na decyzję kupującego o zawarciu umowy sprzedaży
3. treść zapewnień została sprostowana przez zawarciem umowy sprzedaży 

Roszczenia kupującego

W przypadku, gdy rzecz kupiona nie posiada właściwości, o których zapewniał sprzedawca, kupującemu przysługują stosowne roszczenia przewidziane w przepisach Kodeksu cywilnego z tytułu rękojmi za wady rzeczy sprzedanej. Kupujący może żądać wymiany rzeczy na wolną od wad, usunięcia wady, ewentualnie złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny lub nawet złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy.

Odpowiedzialność z tytułu gwarancji

Sprzedawca, który jednocześnie jest gwarantem (udzielił gwarancji) odpowiada również za oświadczenie gwarancyjne, które określa obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego w przypadku, gdy rzecz sprzedana nie ma właściwości określonych w tym oświadczeniu. Oświadczenie gwarancyjne może zostać złożone w reklamie. Dla przykładu, jeżeli producent żarówki w reklamie zapewnia, że może ona świecić przez 10.000 godzin i udziela na to gwarancji, to takie oświadczenie będzie wiązało sprzedawcę, jeśli jest producentem, ale nie będzie wiązało sprzedawcy, który jedynie sprzedaje żarówki. Chyba, że on sam udzieli takiej gwarancji mając na uwadze zapewnienia producenta.

Jeżeli potrzebujesz pomocy - skontaktuj się ze mną i opisz swój problem. Kontakt do mnie.

Przeczytaj również:

• sprzedaż międzynarodowa - które prawo będzie właściwe?
• reklamacje - poradnik przedsiębiorcy
• reklamacja umowy o dzieło