Reklamacja umowy o dzieło

Niedawno czytelniczka bloga zwróciła się do mnie z prośbą o pomoc. Zakupiła na potrzeby swojej działalności gospodarczej gadżety reklamowe z oznaczeniami jej firmy - smycze, długopisy, magnesy. Niestety okazało się, że smycze są wykonane w bardzo kiepskiej jakości i już po krótkim czasie używania ścierało się logo jej firmy a smycz szybko niszczała. Oczywistym jest, że gadżety miały mieć charakter reprezentacyjny, upominkowy - przypominać klientom firmy, żeby w przyszłości skorzystali z jej usług. Jak jednak zachować pozytywne wrażenie w opinii klienta, kiedy darowany gadżet jest kiepskiej jakości? Wszak, jakość smyczy byłaby utożsamiana z jakością firmy, a przecież nie o to nam chodzi. Pojawiła się konieczność reklamacji wykonanych gadżetów, ale sprzedawca nie miał zamiaru uznać swojej odpowiedzialności.

Reklamacje mogą dotyczyć umów o dzieło

Reklamacja wady dzieła

Stosunek prawny, jaki wywiązał się pomiędzy czytelniczką bloga, a firmą produkującą gadżety firmowe, to umowa o dzieło. 

Art. 627 Kodeksu cywilnego

Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.

Kodeks cywilny przewiduje, że do odpowiedzialności za wady dzieła stosuje się odpowiednio przepisy o rękojmi przy sprzedaży, co oznacza, że należy zajrzeć do przepisów art. 556-576 Kodeksu cywilnego. Tak samo jest w przypadku gwarancji - jeżeli takiej udzielił przyjmujący zamówienie (tj. wykonawca dzieła*), to stosuje się przepisy o gwarancji przy umowie sprzedaży. Przy umowie o dzieło jest jednak istotne zastrzeżenie, gdyż przyjmujący zamówienie nie odpowiada za wady dzieła, jeżeli wada powstała z przyczyny tkwiącej w materiale dostarczonym przez zamawiającego. W uproszczeniu, do reklamacji wad dzieła stosujemy zasady reklamacji towaru kupionego na podstawie umowy sprzedaży.

Uprawnienia reklamującego dzieło

Wobec tego, zamawiający, którego dzieło okaże się wadliwe, może skorzystać z ustawowej rękojmi, jeśli nie została wyłączona/ograniczona lub gwarancji, jeśli taka została udzielona. Przedsiębiorcy powinni pamiętać o tzw. aktach staranności, czyli  zbadać rzecz w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach tego rodzaju i zawiadomić niezwłocznie wykonawcę dzieła o wadzie, a w przypadku gdy wada wyszłaby na jaw później - niezwłocznie po jej stwierdzeniu. Jeśli nie dochowa tych aktów, reklamacja wady może być niemożliwa.

Za wadę fizyczną Kodeks cywilny uznaje niezgodność rzeczy sprzedanej z umową, przykładowo są to sytuacje, w których wykonana rzecz:

1. nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia;
2. nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór;
3. nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia;
4. została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.

Dochodzenie roszczeń przy reklamacji

W celu dochodzenia uprawnień z tytułu rękojmi, nabywca rzeczy powinien zawiadomić wykonawcę o wadzie, sprecyzować wadę oraz przedstawić swoje żądanie. Najlepiej dokonać tego na piśmie, chociaż Kodeks nie przewiduje konkretnej formy, więc wystarczający będzie również e-mail. Nie polecam zgłaszać reklamacji słownie (osobiście/telefonicznie), ponieważ w następstwie tego mogą wyniknąć komplikacje chociażby przy konieczności przedstawienia dowodów zgłoszenia, treści itp. 

Rękojmia przewiduje cztery uprawnienia reklamującego wady dzieła:

1. odstąpienie od umowy, co wiąże się z obowiązkiem zwrotu ceny i zwrotem rzeczy
2. obniżenie ceny o określoną kwotę
3. naprawa
4. wymiana na rzecz wolną od wad

Załatwienie reklamacji

W każdym przypadku obowiązkiem nabywcy jest zwrot rzeczy, przy czym odbywa to się na koszt przyjmującego zamówienie. Niestety Kodeks cywilny nie precyzuje, w jakim terminie reklamacja powinna zostać rozpatrzona i zrealizowana. Jedynie w przypadku konsumentów, jeżeli wykonawca dzieła nie ustosunkuje się do żądania wymiany, naprawy lub oświadczenia o obniżeniu ceny, to uznaje się, że akceptuje to żądanie. Zauważcie, że nie dotyczy to oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Wykonawca jest obowiązany wymienić rzecz wadliwą na wolną od wad lub usunąć wadę w rozsądnym czasie bez nadmiernych niedogodności dla zamawiającego, co oznacza, że czas naprawy/wymiany powinien być typowy dla danej sytuacji, właściwy dla normalnego toku załatwiania sprawy. Zwrot ceny lub części ceny powinien natomiast nastąpić niezwłocznie, ponieważ nie wymaga żadnych czynności faktycznych poza wydaniem pieniędzy. 

Przedstawione zagadnienia omawiają temat rękojmi dość pobieżnie, ponieważ można by się w nieskończoność zagłębiać w szczegóły. Więcej dodatkowych informacji można wyczytać w artykułach:

• reklamacja pomiędzy przedsiębiorcami - 5 kroków
• ile trwa rękojmia a ile gwarancja?
• 5 zasad skutecznej reklamacji

Gwarancja na wykonane dzieło

Jeżeli odbiorca dzieła miałby zamiar skorzystać z gwarancji udzielonej przez wykonawcę, to powinien zapoznać się z oświadczeniem gwarancyjnym (np. karta gwarancyjna), w którym gwarant ma obowiązek sformułować swoje obowiązki i uprawnienia kupującego w przypadku, gdy rzecz sprzedana nie ma właściwości określonych w tym oświadczeniu. Kupujący może wykonywać uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy niezależnie od uprawnień wynikających z gwarancji. Wykonanie uprawnień z gwarancji nie wpływa na odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi.

Zamawiający dzieło ma wiele możliwości dochodzenia swoich praw, jeżeli dzieło okaże się wadliwe, więc powinien działać szybko i konkretnie. Niekiedy zamówienia są realizowane na ostatnią chwilę, pod konkretne wydarzenie w życiu firmy, dlatego konieczne jest skuteczne działanie. Wracając do historii, która była przyczynkiem napisania artykułu, to wspomnę jedynie, że reklamacja poparta solidnymi argumentami prawnymi okazała się skuteczna. Czytelniczka zrezygnowała z usług firmy, odzyskała pieniądze i nawiązała owocną współpracę z innym przedsiębiorstwem, które należycie wywiązuje się z powierzonych zleceń.

Jeżeli potrzebujesz pomocy - skontaktuj się ze mną i opisz swój problem. Kontakt do mnie.

*kodeksowe określenia stron - jako synonimów używam innych określeń.